BẢO TỒN VÀ PHÁT TRIỂN CHÓ PHÚ QUỐC Ở ĐẢO PHÚ QUỐC

Chó xoáy lưng Phú Quốc xuất hiện ở đảo Phú Quốc từ hàng nhiều năm về trước, đó là lời của những người cao tuổi ở đây đã quả quyết: khi họ đến đây hoặc có hiểu biết thì chó có xoáy lưng đã có từ lâu. Nhưng chúng đến từ đâu, sinh sống thế nào và có liên hệ gì với người dân địa phương..??

Sau khi khảo sát thực tại từ những thợ săn thâm niên, kỳ cựu và giàu kinh nghiệm còn sót lại tại đảo (là những người nuôi, dạy, sử dụng và quan tâm đến chúng). Người dân địa phương có nhiều đời sinh sống và trụ lại tại đảo, một số ít tư liệu hiếm, cùng các trang web tham gia phản biện về việc tìm thương hiệu cho chó Phú Quốc...,chúng tôi xin được đưa ra nhận định sau:

Không hòng phản biện lại những giả thiết trước đây và cũng không nhằm khẳng định... mong rằng đây sẽ là tài liệu để mọi người có thể dễ chấp nhận về giống chó này và chỉ có giá trị tham khảo.

Vào thời xa xưa ( tạm gọi như thế vì cũng chưa biết  chính xác vào khoảng thời gian nào) trên đảo chưa có người ở, thì đã có rất nhiều sinh vật sống và tồn tại.. không phải kể ra thì ai cũng biết thực vật và động vật nơi đây rất phong phú – đa dạng. Đa dạng ở đây là cả về chất lượng cũng như hình thái đặc biệt của chúng. Trong đó chó xoáy lưng               ( phuquocdog) cũng không nằm ngoài các giống loài trên. Ý kiến này xin được dẫn chứng bằng tính hoang sơ của chúng khi vẫn còn mang tính chất sinh hoạt bầy đàn( biết tổ chức săn bắt và xắp xếp theo thứ tự công việc như: chó cắn, chó sủa, chó đánh hơi.v.v..) và sinh sản cũng như lưu trú và sinh sản trong hang hốc( nếu thả tự do chó cái thường tự đào hang để sinh sản và chó đực thì tự tìm hoặc đào hanh để trú ngụ nhằm tránh sự khắc nghiệt của thời tiết).

Khi con người đặt chân đến vùng đất này khẩn hoang họ đã nhìn ra sự trù phú của vùng đảo này để lập nghiệp, họ sinh sống với các nghề khai thác và đánh bắt như: câu, lưới cá ngoài biển, săn bắt thú trong rừng v.v… khi đi khẩn hoang người ta thường mang theo con chó là vật nuôi của mình, nhằm bảo vệ họ vào ban đêm và phụ giúp công việc trông coi cũng như săn bắt và làm bạn ..

Ai cũng biết trong tự nhiên chó cái hàng năm có hai mùa động dục là vào tháng 3 và tháng 7 (chó tháng ba, chó tháng bảy). Khi động dục, chó cái thường tiết ra hoocmon  kích thích nam tính của chó đực (xạ hương), có khi cách xa hàng ngàn mét chó đực cũng ngửi thấy mùi và tìm đến… với yếu tố này có thể đã dẫn dắt chó hoang tại đảo( chó xoáy lưng) đến với con người vì các yếu tố sau:

1.      Đẹp vì có dãy xoáy trên lưng rất lạ.

2.      Tinh khôn và chịu học hỏi.

3.      Thông thạo địa hình.

4.      Có thể làm được nhiều việc hơn những con chó bình thường.

5.      Bản chất của con chó xoáy lưng hoang dã này là nhút nhát, nhưng rất dễ thân.

6.      Chúng cảm thấy được an toàn, ấm cúng, no đủ hơn cuộc sống ngoài hoang dã.

7.      Có bạn bè là loài khác giống và được nựng nịu cưng chiều cũng như bênh vực khi bị kẻ khác tấn công.

8.      Được ăn ngon hơn những món thịt sống trong rừng.

9.      Được yên ổn chở che an toàn hơn khi có giông tố bão bùng.

10.  Sau cùng là có việc làm, có giờ nghỉ an toàn và điều độ.

Những yếu tố trên có thể chưa chính xác nhưng có tính chất minh họa để phục vụ cho giả thiết khởi đầu của giống chó xoáy Phú Quốc ( Phuquocdog) và hành trình đến với người dân địa phương vùng đảo trù phú này.

A.    Thực tại về giống chó xoáy trên vùng đảo này.

Người dân vùng đảo này rất tôn giữ luật pháp, họ không còn săn bắt thú trên rừng nữa. Do công tác bảo tồn thiên nhiên hoang dã, mà họ đã chuyển đổi công việc khác, trong đó có công việc làm vườn cũng giúp cho đàn chó còn sân chơi cũng như tập luyện bản năng, kỹ năng sinh tồn.

B.     Những đe dọa.

-     Bán chó: trong thời gian qua, với sự quan tâm mạnh mẽ của các phương tiện thông tin đại chúng như: báo chí, đài truyền hình, internet.v.v.. đã vô tình đưa mối đe dọa việc bảo tồn chó xoáy tại đảo đến mức khó kiểm soát, vì các nguyên nhân đến từ du khách trong đất liền cũng như các nhà kinh doanh thừa cơ trục lợi.

-      Việc quan tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh còn chưa được thực hiện nghiêm túc một cách cấp thiết để bảo vệ bày đàn.

-      Chó xoáy lưng vẫn còn nguy cơ lớn do các quán giết mổ và phục vụ bữa nhậu, làm thực phẩm cho thực khách cũng như người dân địa phương.

-      Chưa có chương trình quản lý bảo vệ nghiêm túc với đàn chó địa phương vì vậy  các giống chó khác do người dân mang từ nơi khác về vô tình đã làm cho việc bảo tồn trở nên rắc rối.   

A.    Những công tác bảo tồn cần có.

-       Chính quyền tham gia vào chương trình bảo tồn bằng cách quy định và đưa ra những chính sách thích hợp cho việc xuất nhập cho trên đảo như:

+    Quy định chặt chẽ việc xuất chó ra khỏi đảo như: ngưng hoàn toàn việc xuất chó ra khỏi đảo có thời gian, điều này sẽ đảm bảo cho việc phát triển bày đàn để phục vụ cho công tác bảo tồn và lưu trữ, cũng làm cho giá trị chó xoáy nâng lên hòng tăng thêm giá trị và thu nhập cho người nuôi, kích thích lòng quyết tâm bảo tồn giống chó quý của cộng đồng người dân tại địa phương.

+    Quản lý chặt chẽ việc du nhập chó giống khác không phải chó xoáy lưng vào đảo, nhằm đảm bảo việc thuần chủng giống chó quý hiếm mang hồn của đảo( phải quản lý được yếu tố này mới có thể được CLB chăm sóc chó quốc tế công nhận ).

+    Chó giống khác có mặt trên đảo phải được quản lý chặt chẽ không cho sinh sản bằng cách triệt sản hoặc chuyển đi nơi khác, nuôi tập trung trong trại.

-          Chó sẽ được tuyển chọn đưa vào tập trung thuần dưỡng và huấn luyện, để biểu diễn phục vụ khách du lịch bằng các bài tập đơn giản đến nâng cao tùy theo nhu cầu của khách du lịch.

-          Sau khi phát triển ổn định bày đàn , chó xoáy thuần chủng sẽ được phân phát đến người dân địa phương và hướng dẫn họ cách chăm sóc cũng như nuôi nấng và tuyển chọn, bán ra thị trường để có thêm thu nhập. Nhằm góp phần nâng cao ý thức cho người dân về việc bảo tồn giống chó quý trên thế  giới, họ sẽ tự hào về chúng.

-          Chó được huấn luyện nâng cao phục vụ cho việc quảng bá và biểu diễn phục vụ tính hiếu kỳ của khách du lịch (khách đến đảo Phú Quốc du lịch sẽ không thể không xem chương trình chó Phú Quốc biểu diễn).

Biểu diễn các shows đặc biệt của chó phú quốc như săn bắt, bơi đua, chạy giỏi, đánh hơi, tha mồi v.v. .

- Nghiên cứu và thảo ra một tiêu chuẩn nhất định và tổ chức các shows thi thố có thưởng. Nhằm kích thích nhu cầu sử dụng và có cơ hội quảng bá rất lớn( tổ chức các Open Shows nhằm thu hút những người trong đất liền quan tâm và nâng cao ý thức bảo tồn tài sản quốc gia).

- Phối hợp với hãng truyền hình làm các phim truyện, nhà văn viết lên các tác phẩm hay, nhà báo viết các bài nóng nhằm quảng bá đến công chúng trên cả nước và cộng đồng Quốc Tế.

- Học hỏi kinh nghiệm từ những quốc gia thành công trong việc bảo tồn giống để có hướng phát triển tốt và bền vững.